Świdnicki ratusz jako jeden z nielicznych historycznych budynków w Polsce nie ma wieży ratuszowej. Wkrótce to się zmieni. 8 czerwca rozpoczęła się odbudowa wieży, która zawaliła się 43 lata temu podczas nieumiejętnie prowadzonych pracach rozbiórkowych w bloku śródrynkowym.
Nowa wieża będzie strzelista z widokiem na miasto przez tarcze zegara oraz odkrytym tarasem widokowym.
– W historii miasta tak bardzo długi okres, w którym wieża ratuszowa nie góruje nad Rynkiem. Dzięki funduszom unijnym wieża zostanie odbudowana. Jeżeli wszystko pójdzie zgodnie z planem to na jesieni 2011 r. budowa zostanie zakończona. To wielkie przedsięwzięcie dla ekipy budowlanej, ponieważ wąska zabudowa nie ułatwia zadania – mówi Wojciech Murdzek, prezydent Świdnicy.
Pierwotny budynek ratusza, wybudowany w stylu gotyku był budowlą dwupiętrową. Powstał on w wyniku przebudowy domu kupieckiego pochodzącego z 1291 roku, przeprowadzonej w latach 1329-1336. Wieża nowego ratusza spłonęła w pożarze miasta w 1393 roku. Odbudowaną i odrestaurowaną wieże jak i cały ratusz strawił kolejny wielki pożar 9 maja 1528 roku. Wieżę i ratusz odbudowano pieczołowicie w latach 1548-1555. Budynek w niezmienionym kształcie przetrwał do roku 1716 kiedy to z kolejnego pożaru ocalały tylko północno-zachodni narożnik ratusza i kapliczka ratuszowa. Kolejna już odbudowa gmachu ratusza, dzięki której budynek zawdzięcza swój dzisiejszy wygląd została przeprowadzona w latach 1717-1720. Wieża ratuszowa przetrwała jedynie do 1757 roku kiedy to wojska austriackie zburzyły ją bezwzględnie. Mimo to Świdniczanie po raz kolejny odbudowali ten symbol miasta w roku 1765. Powstała ona jako replika wieży kościoła parafialnego. Osiągając wysokość 50 m była kopią owej wieży w skali 1:2. Jednak historia lubi się powtarzać. Wieża ratusza przetrwała I wojnę światową oraz II wojnę światową w dobrym stanie. 5 stycznia 1967 roku o godzinie 15.16 wieża świdnickiego ratusza, symbol miasta runęła w wyniku nieudolnie przeprowadzanego remontu samej wieży oraz rozbiórki sąsiednich budynków.
– Pamiętam jak wieża się zawaliła. Szedłem wtedy ulicą i z otworów w bloku śródrynkowym nagle buchnął potężny pył jak z rur wydechowych. Cieszę się, że dziś doczekałem chwili, gdy rusza odbudowa wieży ratuszowej – wspomina Michał Ossowski, przewodniczący Rady Miejskiej w Świdnicy.
– To niepowtarzalne zadanie, które nie często zdarza się firmom budowlanym. Skomplikowana lokalizacja, nietypowa budowla, ale przede wszystkim duże wyzwanie, z którym jestem przekonany, damy sobie radę. Do końca roku chcemy wykonać wieżę w stanie surowym, a do połowy października 2011 r. zrealizować prace wykończeniowe – zapowiada Marek Błażków, prezes „Budobratex".
Projekt nowej wieży wykonało Biuro projektów i realizacji inwestycji „Walas". Budowla będzie nawiązywała do swojej historycznej poprzedniczki. Wykona ją legnicka firma „Budobratex", która wygrała przetarg. Ze względu na ciasną zabudowę bloku śródrynkowego wielki żuraw budowlany będzie pracował na zewnątrz – w Rynku. Nowa wieża zostanie odlana z żelbetu, a jej fundamenty posadowione na palach wbitych w ziemię.
Do wieży będzie można się dostać przez pawilon w strefie wejściowej, który będzie miał częściowo przeszklony front. Posadzka przed pawilonem wejściowym będzie wykonana z kamienia, a jej elementy będą nawiązywały do obrysu dawnych sukiennic.
Na parterze pawilonu będzie główna strefa wejściowa z holem recepcyjnym. Na I piętrze przewidziano hol ekspozycyjny oraz dodatkowe wejście do teatru oraz Muzeum Dawnego Kupiectwa.
Poziom II to otwarty hol ekspozycyjny oraz strefa wejściowa do wieży ratuszowej. To stąd będą ruszały windy, które zawiozą turystów na zamknięty taras widokowy na poziomie VIII. A ten powstanie na poziomie zegara, którego cztery tarcze wykonane zostaną z przydymionego szkła. To wnętrze będzie oświetlone. Dzięki takiemu projektowi taras widokowy będzie dostępny niezależnie od pogody. Do tego miejsca będą funkcjonowały windy, więc obiekt będzie przyjazny dla osób niepełnosprawnych.
Poziom ostatni – IX – to otwarty taras widokowy. Będzie można się do niego dostać po schodach. Również po schodach będzie można schodzić z wieży, a w drodze powrotnej na każdej z poszczególnych kondygnacji (III-VII) oglądać ekspozycje. Jedną z nich będzie historia wieży i prezentacja jej pozostałości m. in. zniszczonego mechanizmu zegara, dzwonów zegarowych, które kiedyś wisiały na wieży ratuszowej, a obecnie są w zbiorach Muzeum Dawnego Kupiectwa.
Zgodnie z historycznym pierwowzorem na szczycie wieży będzie kula.
Wieża będzie doskonale widoczna dzięki systemowi iluminacji, przygotowanemu we współpracy z firmą Philips Lighting Polska. Oprócz tradycyjnej iluminacji będzie działał także nowoczesny system rzutników, umieszczonych na tarasie widokowym, dzięki którym będzie można wyświetlać ruchome obrazy podczas imprez, czy też innych uroczystości.
W ramach projektu uruchomione zostanie również nieczynne obecnie przejście pod arkadami przy wejściu do teatru.
Świdnicki projekt uzyskał uzgodnienia i decyzję wojewódzkiego konserwatora zabytków.
***
Wieża ratuszowa w liczbach: 2010-2011 r. – odbudowa wieży ratuszowej1967 r. – katastrofa budowlana wieży ratuszowej789 m2 – to powierzchnia nowego dziedzińca674 m2 – to powierzchnia użytkowa wieży175 m2 – to powierzchnia zabudowy38 m – to najwyższy element wieży dostępny dla zwiedzających57,66 m – wysokość wieży do szpica;14 m – długości pali, na których posadowiona będzie wieża; ***
„Rewaloryzacja bloku śródrynkowego wraz z restytucją wieży ratuszowej w Świdnicy" to projekt realizowany z funduszy unijnych w ramach rewitalizacji miasta. Według planu roboty budowlane będą kosztowały 7,85 mln zł, z czego ok. 5,5 mln zł pochodzić będzie ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego.
