Podczas prac remontowych prowadzonych w budynku nr 6 (obecna restauracja) Centrum Nauki i Sztuki Stara Kopalnia w |Wałbrzychu przy jednym z okien znaleziona została zamurowana w 1932 roku butelka z listem w języku niemieckim, napisanym ołówkiem, odręcznie, na szarym papierze.
Po odczytaniu i przetłumaczeniu tekstu listu pracownicy Starej Kopalni podjęli starania w celu odnalezienia potomków autora – Aleksandra Szczesa, murarza, realizującego prace w ówczesnej kopalni „Julius Schracht" Po wielu podjętych próbach udało się odnaleźć bliską rodzinę A.Szczesa i skontaktować z prawnuczką autora listu – Gizelą Pelką z Kromołowa (dawniej Kramelau) na Opolszczyźnie, która potwierdziła, iż autorem listu jest jej pradziadek, który po wojnie powrócił do rodzinnego Kromołowa. Gizela Pelka jest wnuczką najstarszego syna Aleksandra – Maxa. Jej pradziadek i autor listu – Aleksandra Szczes, zmarł w roku 1971 i został pochowany w Kromołowie. List Aleksandra Szczesa zostanie zabezpieczony i wyeksponowany w budynku nr 6 – restauracji, gdzie został odnaleziony.
Tradycja zamurowywania wiadomości podczas prac remontowo-budowlanych była dość popularna w przedwojennych Niemczech. Jej celem było pozostawienie sekretnego, trwałego śladu własnej pracy jak i przekazanie późniejszym pokoleniom informacji o istotnych wydarzeniach, jakie miały miejsce w czasach życia autora przekazu. Dzięki zaangażowaniu pracowników realizujących inwestycję rewitalizacji Starej Kopalni oraz muzealników Centrum Nauki i Sztuki jeden z takich właśnie przekazów po upływie czterech pokoleń został odkryty i trafił w ręce spadkobierców autora.
Tekst listu:
Po odczytaniu odręcznego gotyku:
3. Jahre.
Es sind Jahre der schwersten Wirtschaftlich und Politischer zeit.
Bitte doch an einen deiner Angehörigen doch Kenntnis über den Fund zugeben-
Polier war Wlodasch !
Firma Industrie-bau Lenz und Hautgesitz Gleiwitz O/S
Mit Gruß auf meiner Wiedersehe-zeichnet
Alexander SzczesKramelau O/Sch
tłumaczenie:
Proszę po odnalezieniu tego listu powiadomić członków mojej rodziny. Moja żona Augustine, z domu Solloch również z Kromołowa, moje dzieci Max, Hedwig (Jadwiga), Johann, Romuald, Adolf, Marie, Agnes (Agnieszka) i Anne. W kolejności Max – 21 lat – Anne 3 lata.
To są ciężkie gospodarcze i polityczne czasy.